Home   Grammatik   Links   Metrik   Realien   Schriftsteller   Inhalt


Livius, Ab urbe condita I, 1,5 - 1,11

Die Herkunft der Römer

Ibi egressi Troiani, ut quibus ab immenso prope errore nihil praeter arma et naves superesset, cum praedam ex agris agerent, Latinus rex Aboriginesque, qui tum ea tenebant loca, ad arcendam vim advenarum armati ex urbe atque agris concurrunt. Duplex inde fama est. Alii proelio victum Latinum pacem cum Aenea, deinde adfinitatem iunxisse tradunt: alii, cum instructae acies constitissent, priusquam signa canerent processisse Latinum inter primores ducemque advenarum evocasse ad conloquium; percontatum deinde, qui mortales essent, unde aut quo casu profecti domo quidve quaerentes in agrum Laurentinum exissent, postquam audierit multitudinem Troianos esse, ducem Aeneam filium Anchisae et Veneris, cremata patria domo profugos, sedem condendaeque urbi locum quaerere, et nobilitatem admiratum gentis virique et animum vel bello vel paci paratum, dextra data fidem futurae amicitiae sanxisse. Inde foedus ictum inter duces, inter exercitus salutationem factam. Aeneam apud Latinum fuisse in hospitio; ibi Latinum apud penates deos domesticum publico adiunxisse foedus filia Aeneae in matrimonium data. Ea res utique Troianis spem adfirmat tandem stabili certaque sede finiendi erroris. Oppidum condunt; Aeneas ab nomine uxoris Lavinium appellat. Brevi stirpis quoque virilis ex novo matrimonio fuit, cui Ascanium parentes dixere nomen.

egressi:  Nom.Pl.m.Part.Perf.von egredi: an Land gegangen

    wer?: Troiani - Troiani egressi: Part.coni.

superesset: 3.P.Sg.Konj.Imperf.von superesse: er, sie, es war übriggeblieben - abhg.von ut quibus: Kausaler Relativsatz

    was?: nihil - praeter arma et naves

    wem?: quibus

    infolge wessen?: ab immenso prope errore - ab + Abl. übertragen

agerent: 3.P.Pl.Konj.Imperf.akt.von agere: sie trieben, schleppten - abhg.von cum narrat.

    was?: praedam

    woher?: ex agris

concurrunt: 3.P.Pl.Praes.akt.von concurrere: sie eilten herbei, zusammen

    wer?: rex Latinus Arboriginesque

    wie?: armati

    wozu?: ad arcendam vim aus dem ad + Akk.des  Gerundiums ad arcendum vim - siehe Gerundivkonstr.

        wessen? advenarum

    woher?: ex urbe atque agris

tenebant: 3.P.Pl.Praes.akt.von tenere: sie besaßen, bewohnten

    wer?: qui

    was?: ea loca

    wann?: tum

est: 3.P.Sg.Praes.von esse: er, sie, es ist

    was?: fama - duplex

tradunt: 3.P.Praes.akt.von tradere: sie berichten + AcI

    wer?: alii - alii

    Latinum: Akk. - iunxisse: Inf

victum: Akk.Sg.m.P.P.P.von vincere: besiegt

    Latinum victum: Part.coni.

    wodurch?: proelio

iunxisse: Inf.Perf.akt.von iungere: Latinum iunxisse: Latinus habe geschlossen

    was?: pacem, adfinitatem

    mit wem?: cum Aenea

constitissent: 3.P.Pl.Konj.Imperf.akt.von consistere: sie hatten sich aufgestellt - abhg. von cum narrat.

    wer?: instructae acies

canerent: 3.P.Pl.Konj.Imperf.akt.von canere: sie ertönten (zum Angriff) abhg.von priusquam - Konj. wegen indir. Rede

    was?: signa

processisse: Inf.Perf.akt.von procedere abhg.von tradunt: Latinum...processisse: Latinus sei hervorgetreten

    wo?: inter primores: zwischen die vordersten Reihen

evocasse: Inf.Perf.akt.von evocare abhg.von tradunt: Latinum...evocasse: Latinus habe aufgerufen

    wen?: ducem

    wessen?: advenarum

    wozu?: ad conloquium

percontatum (esse): Akk.Sg.m.Inf.Perf.von percontari - abhg. von tradunt: Latinum percontatum: Latinus habe sich erkundigt

    wann?: deinde

essent: 3.P.Pl.Konj.Imperf.von esse: sie seien - indir.Fragesatz

    wer oder was?: qui mortales

profecti (essent): 3.P.Pl.Konj.Plusquampf.von proficisci: sie wären aufgebrochen - indir.Fragesatz

    woher?: domo

quaerentes: Nom.Pl.m.Part.Praes.von quaerere: suchend - Part.coni.

    was?: quid

exissent: 3.P.Pl.Konj.Plusquampf.von exire: sie wären an Land gegangen - indir.Fragesatz

    wo?: in agrum Laurentinum - abweichende wo/wohin Bestimmung

audierit = audiverit: 3.P.Sg.Konj.Perf.akt.von audire - abhg.von postquam + Ind. Perf.(Konj.wegen der indir.Rede: tradunt): nachdem er gehört hatte + AcI

    AcI: multitudinem Troianos esse, ducem Aeneam, filium Anchisae et Veneris (esse), (eos) profugos (esse): woher?: domo

cremata: Abl.Sg.f.P.P.P.von cremare: verbrannt cremata patria: Abl.abs.

quaerere: Inf.Praes.akt. abhg.von audierit: AcI: (eos) quaerere: sie suchten

    was?: sedem, locum

        wozu?: condendae urbi - aus: Dat.des Gerundiums:condendo urbem - cf. Gerundivkonstruktion

admiratum: Akk.Sg.m.Part.Perf.von admirari  Part.coni.: "bewundert habend"

    was?: nobilitatem, animum paratum - paratum: wozu?: vel bello vel paci

    wessen?: gentis virique

data: Abl.Sg.f.P.P.P.von dare - dextra (manu) data: Abl.abs.

sanxisse: Inf.Perf.akt.von sancire - AcI abhg.von tradunt: (eum) sanxisse: er habe bekräftigt, bestätigt

    was?: fidem

    wessen?: futurae amicitiae

ictum (esse): Inf.Perf.pass.von ferire - AcI abhg.von tradunt: foedus ictum (esse): ein Bündnis sei geschlossen worden

    zwischen wem?: inter duces

factam (esse): Inf.Perf.pass.von facere - AcI abhg.von tradunt: salutationem factam (esse): eine Begrüßung sei gemacht worden

    zwischen wem?: inter exercitus

    foedus ictum inter duces, inter exercitus salutationem factam: Chiasmus

fuisse: Inf.Perf.von esse - AcI abhg.von tradunt: Aeneam fuisse: Aeneas sei gewesen - in hospitio fuisse:  sei gastfreundlich aufgenommen worden

    bei wem?: apud Latinum

    wo?: in hospitio

adiunxisse: Inf.Perf.akt.von adiungere - AcI abhg.von tradunt: Latinum adiunxisse: Latinus habe hinzugefügt

    was?: domesticum foedus

    wem?: publico (foederi)

    bei wem?: apud Penates: vor den Penaten

data: Abl.Sg.f.P.P.P.von dare: gegeben - filia data: Abl.abs. in matrimonium dare: zur Frau geben

    wem?: Aeneae

adfirmat: 3.P.Sg.Praes.akt.von adfirmare: er, sie, es bestärkt

    wer oder was?: ea res

    wem?: Troianis

    was?: spem

finiendi: Gen.des Gerundivs von finire - abhg.von spem: aus spes finiendi errorem  - cf. Gerundivkonstruktion: die Hoffnung auf ein Ende der Irrfahrt

    wodurch?: stabili certaque sede: Abl.instr.

condunt: 3.P.Pl.Praes.akt.von condere: sie gründen

    was?: oppidum

appellat: 3.P.Sg.Praes.akt.von appellare: er, sie, es nennt

    wer?: Aeneas

    wen oder was?: oppidum - Lavinium

    nach wem? ab nomine

    wessen?: uxoris

fuit: 3.P.Sg.Perf.von esse: er, sie, es ging hervor

    wer?: stirpis virilis

    woraus?: ex novo matrimonio

    wann?: brevi (tempore)

dixere = dixerunt: 3.P.Pl.Perf.akt.von dicere - nomen dixere: sie gaben den Namen

    wer?: parentes

    wem?: cui

    welchen Namen?: Ascanium


HOME  Home      LATEIN  Schriftsteller