Home   Grammatik   Links   Metrik   Realien   Schriftsteller   Inhalt


OVID, Metamorphosen X, 1 - 63, 72 - 77

Orpheus und Eurydike

Situation: Orpheus, berühmtester Sänger des Altertums, verliert seine Frau Eurydike durch einen Schlangenbiss. Erlangt von Pluto ihre Freigabe, verliert sie wieder, weil er dessen Gebot nicht einhält.

 1   Inde1 per inmensum croceo velatus amictu
 2   aethera digreditur Ciconumque Hymenaeus ad oras
0
 3   tendit2 et Orphea nequiquam3 voce vocatur.
 4   adfuit ille quidem,4 sed nec sollemnia5
verba
 5   nec laetos vultus nec felix attulit omen.
 6   fax quoque, quam tenuit, lacrimoso6 stridula7 fumo
 7   usque8 fuit nullosque invenit9 motibus ignes.
 8   exitus10 auspicio gravior: nam nupt
ă11 per herbas
 9   dum nov
ă Naiadum turbā comitată vagatur,0
10  occidit in talum12 serpentis dente13 recepto.
11     Quam satis ad superas postquam Rhodopeius auras14
12  deflevit vates, ne non temptaret et umbras,
0
13  ad Styga Taenari
ā est ausus descendere portā0
14  perque leves15 populos simulacraque functa16 sepulcro
15  Persephonen adiit inamoenaque regna tenentem
0
16  umbrarum dominum pulsisque ad carmina nervis
0
17  sic ait: "o positi sub terra numina mundi,
0
18  in quem reccidimus, quicquid17 mortale creamur,

19  si licet et falsi positis ambagibus18 oris19
20  vera loqui sinitis, non huc, ut opaca viderem
0
21  Tartara, descendi, nec uti villosa
20 colubris21
22  terna Medusaei vincirem guttura monstri:
0
23  causa viae est coniunx, in quam calcata venenum
0
24  vipera diffudit crescentesque abstulit annos.
0
25  posse pati volui nec me temptasse negabo:
0  
26  vicit Amor. supera deus hic bene notus in ora est;
0

27  an sit et hic, dubito: sed et hic tamen auguror esse,0
28  famaque si veteris non est mentita rapinae,
0
29  vos quoque iunxit Amor. per ego haec loca plena timoris,21
30  per Chaos22 hoc ingens vastique silentia regni,
31  Eurydices, oro, properata23 retexite fata.
32  omnia debemur vobis, paulumque morati
0
33  serius aut citius sedem properamus ad unam.
0
34  tendimus huc omnes, haec est domus ultima, vosque
0
35  humani generis longissima regna tenetis.
0
36  haec quoque, cum iustos24 matura25 peregerit annos,
37  iuris erit vestri: pro munere poscimus usum;
0
38  quodsi fata negant veniam26 pro coniuge, certum est
39  nolle redire mihi: leto gaudete duorum!"
0

40       Talia dicentem nervosque ad verba moventem0
41  exsangues flebant animae; nec Tantalus undam
0
42  captavit27 refugam,28 stupuitque29 Ixionis orbis,
43  nec carpsere30 iecur volucres, urnisque31 vacarunt32
44  Belides, inque tuo sedisti, Sisyphe, saxo.
0
45  tunc primum33 lacrimis victarum carmine fama est
46  Eumenidum maduisse genas, nec regia coniunx
0
47  sustinet34 oranti nec, qui regit ima, negare,
48  Eurydicenque vocant: umbras erat illa recentes
0
49  inter et incessit passu de35 vulnere tardo.

50  Hanc36 simul et legem Rhodopeius37 accipit heros,    
51  ne
flectat38 retro sua lumina, donec Avernas
52  exierit valles39 aut inrita40 dona futura.
53 
carpitur41 adclivis42 per muta silentia43 trames,
54  arduus, obscurus, caligine densus44 opaca,45
55  nec procul afuĕrunt46 telluris margine summae:

56  hic,47 ne deficeret,48 metuens avidusque videndi
57  flexit
38 amans oculos et protinus49 illa relapsa est.50
58  bracchiaque intendens prendique et prendere certans
51
59  nil nisi
52 cedentes infelix arripit auras.

60  iamque iterum53 moriens non est de coniuge quicquam
61 questa suo (quid enim nisi se quereretur amatam?)
0
62  supremumque vale, quod iam vix auribus ille
0
63  acciperet, dixit revolutaque
54 rursus eodem55 est.

72  orantem56 frustraque iterum53 transire57 volentem
73  portitor5
8 arcuerat: septem tamen ille diebus59
74  squalidus
60 in ripa61 Cereris sine munere62 sedit;
75  cura dolorque animi lacrimaeque alimenta
63 fuere
76  esse deos Erebi
64 crudeles questus in altam0
77  se recipit Rhodopen pulsumque
65 aquilonibus Haemum.

 

1 inde: von Kreta; 2 tendere: eilen; 3 nequiquam: ohne Erfolg (er brachte kein Glück); 4 quidem, sed: zwar, aber; 5 sollemnis, e: feierlich, festlich; 6 lacrimosus: Tränen erregend; 7 stridula fuit: schwelte; 8 usque (Adverb): in einem fort; 9 nullos ignes invenire: kein Feuer fangen; 10 exitus, us (fuit): Ende, Erfüllung; 11 nova nupta: die Neuvermählte; 12 talus, i: Knöchel; 13 dens, tis m.: Biss; 14 ad superas auras: auf der Oberwelt; 15 levis, e: körperlos, wesenlos; 16 simulacra functa sepulcro: Schattenbilder der Begrabenen; 17 quicquid mortale = omnes, qui mortales: alle, die wir sterblich geschaffen werden (Neutrum schließt alle Lebewesen ein); 18 ambages, um f.: Umschweife, Ausflüchte; 19 falsum os: täuschende Rede; 20 villosus colubris: von Schlangen umringelt; 21 timor, oris: Schrecken, Grauen;  22 Chaos ingens: unermessliche Öde; 23 properata fata: den frühen Tod; 24 iustus 3: gebührend, zustehend; 25 maturus 3: reif, hochbetagt; 26 venia, ae: Begnadigung, Gunst; 27 captare: haschen nach; 28 refugus 3: zurückweichend; 29 stupesco, ere, ui: stocken; 30 carpo, carpere, carpsi, carptus: fressen; 31  urna, ae: Wasserkrug; 32 vacare: ruhen lassen; 33 tunc primum: damals zum ersten Mal; 34 sustinēre, ui: über sich bringen; 35 de: infolge, wegen; 36 Hanc = Eurydike; 37 Rhodopeius Orpheus: der Thraker Orpheus; 38 lumina, oculos retro flectere: zurückschauen (flectere, flexi, flexus: wenden); 39 Avernae valles: Unterwelt; 40 irritus 3: ungültig; 41 carpere: erklimmen; 42 acclivis trames m.: der ansteigende Pfad; 43 muta silentia: Totenstille; 44 densus 3: dicht umhüllt; 45 opacus 3: düster; 46 Systole (Kürzung eines langen Vokals oder eines Diphthongs) 47 hīc: hier (aber: hĭc: dieser) 48 deficere: ermatten; 49 protinus (Adv.): sogleich; 50 relabor, i, lapsus sum: zurückgleiten; 51 certare: sich bemühen; 52 nil (nihil) nisi: nichts außer; 53 iterum: zum 2. Mal; 54 revolvere, volvi, volutus: pass.: zurücksinken; 55 eodem ebendorthin (woher sie gekommen war); 56 Orphea; 57 Styga; 58 Charon; 59 = per septem dies; 60 squalidus 3: ungepflegt; 61 in ripa Stygis; 62 munus Cereris: Speise; 63 alimentum: Nahrung; 64 Erebus, i: Unterwelt; 65 pulsus 3: umbraust

Übersetzungshilfen

velatus: nom.Sg.m.P.P.P. von velare: gehüllt, bekleidet - wer oder was?: C - womit?: croceo amictu: mit einem safrangelben Mantel

digreditur: 3.P.Sg.Praes. von digredi, gressus sum: er geht weg (Hymenaeus ) - woher?: inde - wo?: per immensum aethera

tendit: 3.P.Sg.Praes. von tendere, tetendi, tentum: er eilt - wohin?: ad oras Ciconum

vocatur: 3.P.Sg.Praes.pass. von vocare: er wird gerufen (ad nuptias) - von wem oder was?: Orphea voce (Abl.inst.)= voce Orphei

adfuit: 3.P.Sg.Perf. von adesse: er war anwesend - wer oder was?: ille

attulit: 3.P.Sg.Perf. von adferre, attuli, allatum: er brachte mit - wen oder was?: nec sollemnia verba nec laetos vultus nec felix omen

tenuit: 3.P.Sg.Perf. von tenēre, tenui, tentum: er hielt - wen oder was?: quam (fax)

fuit: 3.P.Sg.Perf. von esse: sie war - wer oder was?: fax - was war sie?: stridula: sie schwelte, zischte - lacrimoso fumo (Abl.qual.): mit Tränen erregendem Rauch

invenit: 3.P.Sg.Perf. von invenīre, veni, ventum: sie fand - wen oder was?: nullos ignes: sie fing kein Feuer - wodurch?: motibus: trotz der Bewegung, trotz Schwenkens

exitus (fuit) gravior: der Ausgang war noch trauriger - auspicio: Abl.comp.

vagatur: 3.P.Sg.Praes. von vagari, vagatus sum abhg. von dum (+ Ind.Praes.): sie streifte umher - wer oder was?: nova nupta - wo?: per herbas

comitata: Nom.Sg.f.Part.Perf.passiv. von comitari: begleitet, in Begleitung - von wem?: turbā - wessen?: Naiadum

occidit: 3.P.Sg.Perf. von occidere, occidi: sie starb

recepto: Abl.Sgm.P.P.P. von recipere, cepi, ceptus: aufgenommen - Abl.abs.: dente recepto (serpentis): nachdem sie von einer Schlange gebissen wurde - wohin? in talamum

deflevit: 3.P.Sg.Perf.akt. von deflēre, flevi, fletum abhg. von postquam: nachdem er beweint hatte - wer oder was?: Rhodopeius vates: Orpheus - wen oder was?: quam: nova nupta = Eurydike - wo?: ad superas auras

temptaret: 3.P.Sg.Konj.Imperf.akt.von temptare abhg. von ne non (Litotes): um nicht unversucht zu lassen - wen oder was?: et(iam) umbras

ausus est: 3.P.Sg.m.Perf. von audēre, ausus sum (Semi Deponens): er wagte

descendere: Inf.Praes.akt. descendi, descensum: hinabzusteigen - wohin?: ad Styga (Akk.) - wodurch?: Taenariā portā

adiit: 3.P.Sg.Perf. von adire + Akk.: er wandte sich an - wen?: Persephonen et dominum - wo?: per leves populos et simulacra sepulcro functa

functa: Akk.Pl.n.P.P. von fungi, functus sum zu simulacra + Abl.: simulacra functa sepulcro16

tenentem: Akk.Sg.m.Part.Praes. von tenēre, tenui, tentum zu dominum umbrarum - Part.coni.relativ: der beherrscht - wen oder was?: inamoenaque regna

pulsis: Abl.Pl.m.P.P.P. von pellere, pepuli, pulsum zu nervis Abl.abs.beiordnend: schlug die Saiten zum Lied  u n d

ait: 3.P.Sg.Praes. Def.Verb: er sagte, sang - sic: so, wie folgt - o numina: Vok. - wessen?: mundi: der Welt

positi: Gen.Sg.m.P.P.P. von ponere, posui, positum zu mundi - Part.coni.(relativ): die gelegen ist, liegt - wo?: sub terra: unter der Erde

re(c)cidimus: 1.P.Pl.Praes. von re(c)cidere, reccidi, casurus: wir sinken hinab - wohin?: in quem (in mundum sub terra)

creamur: 1.P.Pl.Praes. von creari, creatus sum: wir werden geschaffen

licet: 3.P.Sg.Praes. von licēre, licuit: es ist erlaubt

positis: Abl.Pl.f.P.P.P. von ponere: (de)positis ambagibus (Abl.abs.) "die Umschweife abgelegt" = ohne Umschweife - wessen?: falsi oris

sinitis: 2.P.Pl.Praes. von sinere, sivi, situm: ihr gestattet - AcI: (me) vera loqui

viderem: 1.P.Sg.Konj.Imperf.akt. von vidēre, vidi, visum abhg. von descendi, ut (fin.): damit ich sehe, um zu sehen - wen oder was?: opaca Tartara

descendi: 1.P.Sg.Perf.akt. von descendere, descendi, censum: ich bin herabgestiegen - wohin?: huc

vincirem: 1.P.Sg.Konj.Imperf. von vincire, vinxi, vinctum abhg. von descendi, ut (fin.): damit ich fessle - wen oder was?: terna villosa guttura - wessen?: Medusaei monstri

est: 3.P.Sg.Praes. von esse: er, sie, es ist - wer oder was?: causa viae ist wer oder was?: coniunx

diffudit: 3.P.Sg.Perf. von diffundere, fudi, fusum: er, sie, es spritzte - wer oder was?: vipera - wen oder was?: venenum - wohin?: in quam (coniugem)

abstulit: 3.P.Sg.Perf. von auferre, abstuli, ablatum: sie raffte hinweg - wen oder was?: crescentes annos: (sie in ihren) blühenden Jahre(n)

volui: 1.P.Sg.Perf. von velle: ich wollte - was?: pati (mortem coniugis) posse: (den Tod meiner Gattin) ertragen können

negabo: 1.P.Sg.Futur von negare: nec negabo (Litotes): ich will offen sagen + AcI: me tempta(vi)sse

vicit: 3.P.Sg.Perf. von vincere, vici, victum: er, sie, es siegte

notus est: er, sie, es ist bekannt - wer oder was?: hic deus - wo?: in supera ora: an der Oberwelt

sit (notus): 3.P.Sg.Konj.Praes. von esse abhg. von dubito, an: ob er, sie, es ist - wo?: et(iam) hic

dubito: 1.P.Sg.Praes.akt. von dubitare + an (abhg. Fragesatz): ich zweifle, ob

auguror: 1.P.Sg.Praes. von augurari: ich vermute + AcI (eum notum esse) - wo?: et(iam) hic

mentita est: 3.P.Sg.f.Perf. von mentiri: er, sie, es ist erlogen - wer oder was?: fama veteris rapinae

iunxit: 3.P.Sg.f.Perf. von iungere, iunxi, iunctum: er, sie, es hat verbunden - wer oder was?: Amor  - wen oder was?: vos

oro: 1.P.Sg.Praes.von orare (oro eingeschoben): bitte - per: bei - per haec loca plena (+ Gen.): timoris, ...per silentia vasti regni

retexite: 2.P.Pl.Imperativ von retexere, texui, textus: macht rückgängig - wen oder was?: properata fata - wessen?: Eurydices

debemur: 1.P.Pl.Praes.pass. von debēre, debui, debitum: wir sind verfallen - omnia: mit allem (was wir sind und haben) - wem?: vobis

morati: Nom.Pl.m.Part.Perf. von morari, moratus sum: Part.coni. (Praepositionalausdruck temp.) paulum morati: nach einem kurzen Aufenthalt

properamus: 1.P.Pl.Praes. von properare: wir eilen - wohin?: ad unam sedem - wann?: serius aut citius

tendimus: 1.P.Pl.Praes. von tendere, tetendi, tentum: wir streben - wer oder was?: omnes - wohin?: huc

haec est: umgek.Kongruenz Nom.Sg.f. zu domus: das ist - wer oder was?: domus ultima

tenetis: 2.P.Pl.Praes. von tenēre, tenui, tentum: ihr habt inne - wen oder was?: regna longissima - worüber?: humani generis (Gen.obiect.)

peregerit: 3.P.Sg.Futur ex. von peragere, egi, actum abhg. von cum: sie hat verbracht (Parallelfutur) wer?: matura - wen oder was?: iustos annos

erit: 3.P.Sg.Futur von esse: sie wird sein - iuris vestri (Gen.poss.): in eurem Recht(sbereich): sie wird euch gehören - wer?: haec

poscimus: 1.P.Pl.Praes. von poscere, poposci: (hier) wir bitten - was?: usum - wofür?: pro (für, an Stelle, statt ) munere

negant: 3.P.Pl.Praes. von negare zu fata: das Schicksal verweigert - was? veniam pro coniuge

(mihi) certum est: ich bin fest entschlossen + Inf.: nolle redire

gaudete: 2.P.Pl.Imperativ von gaudēre, gavisus sum: freut euch - woran?: leto duorum

dicentem: Akk.Sg.m.Part.Praes. von dicere, abhg. von flebant: Part.coni.(relativ): den, der sang - was?: talia

moventem: Akk.Sg.m.Part.Praes. von movēre, movi, motum abhg. von flebant: Part.coni.(relativ): den, der schlug - was?: nervos - wozu?: ad verba

flebant: 3.P.Pl.Imperf. von flēre, flevi, fletum: sie beweinten - wer?: exsangues animae - wen?: dicentem, moventem

captavit: 3.P.Sg.Perf. von captare: er haschte nach - wer?: Tantalus - wonach?: undam refugam

stupuit: 3.P.Sg.Perf. von stupescere, ui: er, sie, es stockte, stand still - wer?: orbis

carpsere: 3.P.Pl.Perf. (carpserunt) von carpere: sie fraßen - wer?: volucres - was?: iecur

vacarunt:  3.P.Pl.Perf. (vacaverunt) von vacare: sie waren frei von, ließen ruhen - wer?: Belides - wovon?: urnis 
sedisti: 2.P.Perf. von sed
ēre, sedi, sessum: du saßest - wer?: Sisyphus: du, o Sisiphus - worauf?: in tuo saxo

fama est: es geht die Sage, es wird überliefert + AcI: genas maduisse - wessen?: Eumenidum (Alekto, Megaira, Tissiphone) victarum

victarum: Gen.Pl.f.P.P.P. von vincere, vici, victum zu Eumenidum: besiegt, gerührt - wovon?: carmine

maduisse: Inf.Perf.akt. von madescere, ui: sie wurden feucht, nass - wer? (AcI): genas - wovon?: lacrimis

sustinet: 3.P.Sg.Praes. von sustinēre, tinui, tentum: sie ertrug es, brachte über sich - wer?: regia coniunx - nec ... nec

oranti: Dat.Sg.P.Praes. von orare: Part.coni.(relativ): dem der bat abhg. von negare

regit: 3.P.Sg.Praes. von regere, rexi, rectum: er regiert - wer?: (is), qui - was?: ima (Akk.Pl.n.): die Unterwelt

negare: Inf.Praes.: nein zu sagen, es abzuschlagen - wem?: oranti

vocant: 3.P.Pl.Praes. von vocare: sie rufen - wen?: Eurydicen

erat: 3.P.Sg.Imperf. von esse: sie war - wer?: illa - wo?: inter recentes umbras

incessit: 3.P.Sg.Perf. von incedere, cessi, cessum: sie schritt einher - womit?: tardo passu - tardo: de vulnere

accipit: 3.P.Sg.Praes.akt. von accipere, cepi, ceptum: er, sie, es empfängt - wer?: Rhodopeius Orpheus - wen?: hanc und was?: legem: die Bedingung

flectat: 3.P.Sg.Konj.Praes.akt. von flectere, flexi, flexum abhg. von ne: dass er nicht zurückschaue

exierit: 3.P.Sg. Konj.Perf.akt. von exeo - abhg. von donec: bis er verlassen habe - wen oder was?: Avernas valles

futura (esse): Akk.Pl.n.Inf.Futur zu dona: das Geschenk (im D. Sg.) werde sein - was?: inrita

carpitur: 3.P.Sg.Praes.pass. von carpo: er wird erklommen, man erklimmt - wer oder was?: acclivis, arduus, obscurus, densus trames..., dicht umhüllt - wovon?: caligine opaca) - per muta silentia: durch die Totenstille

afuerunt: 3.P.Pl.Perf. von abesse: sie waren entfernt - wovon?: margine - wessen?: summae telluris: Erdoberfläche, Oberwelt

deficeret: 3.P.Sg.Konj.Imperf. von deficere, feci, fectum abhg. von metuens, ne: dass sie ermatte

metuens: Nom.Sg.m.Part.Praes von metuere, metui: Part.coni. (Präpositionalausdr. kausal)

videndi (illam): Gen.Gerundium abhg. von avidus

flexit: 3.P.Sg.Perf.akt. von flecto, flexi, flexum: oculos flexit: er schaute zurück

relapsa est: 3.P.Sg.f.Perf. von relabor (Deponens): sie glitt zurück - wer oder was?: illa

intendens: Nom.Sg.Part.Praes. von intendere, tendi, tentum: Part.coni (GS. konzess.): obwohl er/sie ausstreckte - was?: bracchia

certans: Nom.Sg.Part.Praes. von certare: Part.coni (GS.und): und sich bemühte, und trachtete

prendi: Inf.Praes.pass. prendi, prensus: sich fassen, ergreifen zu lassen

prendere: Inf.Praes.akt.: zu erfassen, zu ergreifen

cedentes: Akk.Pl.f.Part.Praes. von cedere, cessi, cessus: weichende zu auras

arripit: 3.P.Sg.Praes. von arripere, ripui, reptum: er/sie erfasste - wer?: infelix (Orpheus oder Eurydike?) - was?: nil nisi cedentes auras

moriens: Nom.Sg.f.Part.Praes. von mori, mortuus sum Part.coni (GS. konzess.): obwohl sie starb - iterum (Adv.)

questa est: 3.P.Sg.f.Perf. von queri: sie klagte - was?: non quicquam: nicht(s) - worüber?: de coniuge suo (queri)

quereretur: 3.P.Sg.Konj.Imperf. von queri, questus sum: Deliberat.d.Vergh.: was hätte sie (be)klagen sollen + AcI

nisi: außer

amatam (esse): Akk.Sg.f.Inf.Perf.pass. von amare: se amatam (esse): dass sie geliebt wurde

vale: 2.P.Sg.Imperat. von valēre: leb wohl!

acciperet: 3.P.Sg.Konj.Imperf von accipere, cepti, ceptum - quod (zu vale)...acciperet: konj. Relsatz: das (so leise war, dass) er hörte - wer?: ille - womit?: auribus

dixit: 3.P.Sg.Perf.akt. von dico: sie sagte - was?: supremum 0vale0: ein letztes "lebe wohl" - davon abhängig quod (Relativpronomen): das
revoluta est: 3.P.Sg.f.Perf.pass.: sie sank, glitt zurück - eodem: eben dorthin (woher sie gekommen war).

orantem: Akk.Sg.m.Part.Praes. von orare: Part.coni.- relativ: ihn, der bat

volentem: Akk.Sg.m.Part.Praes. von velle: Part.coni.- relativ: und (ihn, der) wollte - was?: transire

arcuerat: 3.P.Sg.Plusqupf. von arcēre: er hatte abgewehrt - wer?: portitor - wen?: orantem, volentem

sedit: 3.P.Sg.Perf. von sedēre, sedi, sessum: er saß - wer?: ille squalidus (Orpheus) - wo?: in ripa - wann?: septem diebus: (an 7 Tagen) = 7 Tage lang - sine munere

fuere (= fuerunt): 3.P.Pl.Perf. von esse: sie waren - wer oder was?: cura, dolor animi - was waren sie?: alimenta

esse: Inf.Praes. - AcI: deos Erebi crudeles esse - abhg. von questus

questus: P.P. von queri: Part.coni. - GS: nachdem er geklagt hatte - AcI: deos Erebi crudeles esse

se recipit: 3.P.Sg.Praes. von recipere, cepi, ceptum: er zieht sich zurück - wohin?: in altam Rhodopen et Haemum aquilonibus pulsum

 

 

Versmaß

 


 

HOME  Home      LATEIN  Schriftsteller