VERGIL, Aeneis 1, 644 - 756
Venus ersetzt Ascanius durch ihren Sohn Cupido
Hexameter
Rotgedruckte Vokale werden betont - eingeklammerte Silben nicht gelesen !
Sprechpausen (Zäsuren):
1. – Pause nach dem 3. Halbfuß (= 2. Hebung): Trithemimeres (caesura semiternaria)
ǁ2. – Pause nach dem 5. Halbfuß (= 3. Hebung): Penthemimeres (caesura semiquinaria) ǁ
3. – Pause nach der 1. Kürze des 3. Daktylus: trochäische Zäsur (κατὰ τρίτον τροχαῖον) ǁ
4. – Pause nach dem 7. Halbfuß (= 4. Hebung): Hephthemimeres (caesura semiseptenaria) ǁ
5. - Pause nach dem 4. Fuß : bukolische Diärese ǁ
6. - Interpunktionszäsur: ǁ
7. - weibliche Zäsuren:
trochäische Zäsur (κατὰ τρίτον τροχαῖον) ǁ
nach der 1. Kürze des 2. Versfußes |
nach der 1. Kürze des 4. Versfußes |
Aeneas ǁ – nequ(e) enim ǁ patrius ǁ consistere mentem
passus amor ǁ – rapid(um) ad ǁ navis ǁ praemittit Achaten,
645 Ascanio ǁ ferat haec, ǁ ipsumqu(e) ad ǁ moenia ducat;
omnis in Ascanio ǁ cari ǁ stat ǁ cura parentis.
Munera praetere(a), Iliacis ǁ erepta ruinis,
ferre iubet, ǁ pallam ǁ signis ǁ auroque rigentem,
et circumtextum ǁ croceo ǁ velamen acantho,
650 ornatus ǁ Argiv(ae) Helenae, ǁ quos ǁ illa Mycenis,
Pergama cum ǁ peteret ǁ inconcessosqu(e) hymenaeos,
extulerat, ǁ matris ǁ Ledae ǁ mirabile donum:
praeterea ǁ sceptr(um), Ilione ǁ quod ǁ gesserat olim,
maxima natarum ǁ Priami, ǁ colloque monile
655 bacat(um) et duplicem ǁ gemmis ǁ auroque coronam.
Haec celerans ǁ it(a) ad ǁ naves ǁ tendebat Achates.
At Cytherea | novas ǁ artes, ǁ nova ǁ pectore versat
Consili(a), ut ǁ faciem ǁ mutatus et ǁ ora Cupido
pro dulc(i) Ascanio ǁ veniat, ǁ donisque furentem
660 incendat ǁ regin(am), atqu(e) ossibus ǁ implicet ignem;
qu quippe domum ǁ timet ambiguam ǁ Tyriosque bilinguis;
urit atrox ǁ Iun(o) et ǁ sub noctem ǁ cura recursat.
Erg(o) his aligerum ǁ dictis ǁ adfatur Amorem:
'Nate, meae ǁ vires, ǁ mea magna potentia solus,
665 nate, patris ǁ summi ǁ qui tela Typhoia temnis,
ad te confugi(o) et ǁ supplex ǁ tua ǁ numina posco.
Frater ut Aeneas ǁ pelago ǁ tuus ǁ omnia circum
litora iactetur ǁ odiis ǁ Iunonis iniquae,
nota tib(i) et ǁ nostro ǁ doluisti ǁ saepe dolore.
670 Hunc Phoenissa tenet ǁ Dido ǁ blandisque moratur
vocibus; et ǁ vereor, ǁ quo se ǁ Iunonia vertant
hospiti(a); haud ǁ tanto ǁ cessabit ǁ cardine rerum.
Quocirca caper(e) ante ǁ dolis ǁ et ǁ cingere flamma
reginam ǁ meditor, ǁ ne quo ǁ se ǁ numine mutet,
675 sed magn(o) Aeneae ǁ mecum ǁ teneatur amore.
Qua facer(e) id ǁ possis, ǁ nostram ǁ nunc ǁ accipe mentem.
Regius accitu ǁ cari ǁ genitoris ad urbem
Sidoniam ǁ puer ire ǁ parat, ǁ mea ǁ maxima cura,
dona ferens, ǁ pelag(o) et ǁ flammis ǁ restantia Troiae:
680 hunc ego sopitum ǁ somno ǁ super ǁ alta Cythera
aut super Idalium ǁ sacrata ǁ sede recondam,
ne qua scire | dolos ǁ mediusv(e) occurrere possit.
Tu faci(em) illius ǁ noctem ǁ non ǁ amplius unam
falle dol(o) et ǁ notos ǁ pueri ǁ puer ǁ indue voltus,
685 ut, cum te ǁ gremi(o) accipiet ǁ laetissima Dido
regalis ǁ inter ǁ mensas ǁ laticemque Lyaeum,
cum dabit amplexus ǁ atqu(e) oscula ǁ dulcia figet,
occult(um) inspires ǁ ignem ǁ fallasque veneno.'
Paret Amor ǁ dictis ǁ carae ǁ genetricis et alas
690 exuit et ǁ gressu ǁ gaudens ǁ incedit Iuli.
At Venus Ascanio ǁ placidam ǁ per ǁ membra quietem
inrigat et ǁ fotum ǁ gremio ǁ dea ǁ tollit in altos
Idaliae ǁ lucos, ǁ ubi mollis amaracus illum
floribus et ǁ dulc(i) adspirans complectitur umbra.
695 Iamqu(e) ibat ǁ dicto ǁ parens ǁ et ǁ dona Cupido
regia portabat ǁ Tyriis, ǁ duce ǁ laetus Achate.
Cum venit, aulaeis ǁ iam se ǁ regina superbis
aurea composuit ǁ sponda ǁ mediamque locavit.
Iam pater Aeneas ǁ et iam ǁ Troiana iuventus
700 conveniunt, ǁ stratoque ǁ super ǁ discumbitur ostro.
Dant famuli ǁ manibus ǁ lymphas, ǁ Cereremque canistris
expediunt, ǁ tonsisque ǁ ferunt ǁ mantelia villis.
Quinquagint(a) intus ǁ famulae, ǁ quibus ǁ ordine longam
cura penum ǁ struer(e) et ǁ flammis ǁ adolere Penatis;
705 cent(um) aliae ǁ totidemque ǁ pares ǁ aetate ministri,
qui dapibus ǁ mensas ǁ onerent ǁ et ǁ pocula ponant.
Nec non et ǁ Tyrii ǁ per limina ǁ laeta frequentes
convenere, | toris ǁ iussi ǁ discumbere pictis.
Mirantur ǁ don(a) Aeneae, ǁ mirantur Iulum
710 flagrantisque | dei ǁ voltus ǁ simulataque verba,
[pallamqu(e) et ǁ pictum ǁ croceo ǁ velamen acantho.]
Praecipu(e) infelix, ǁ pesti ǁ devota futurae,
expleri ǁ mentem ǁ nequit ardescitque tuendo
Phoeniss(a) et ǁ pariter ǁ puero ǁ donisque movetur.
715 Ill(e) ubi complex(u) Aeneae ǁ colloque pependit
et magnum ǁ fals(i) implevit ǁ genitoris amorem,
reginam ǁ petit haec ǁ oculis, ǁ haec ǁ pectore toto
haeret et interdum ǁ gremio ǁ fovet, ǁ inscia Dido,
insidat ǁ quantus ǁ miserae ǁ deus; ǁ at memor ille
720 matris Acidaliae ǁ paulat(im) abolere Sychaeum
incipit et ǁ vivo ǁ temptat ǁ praeverter(e) amore
iam pridem ǁ resides ǁ animos ǁ desuetaque corda.
Postquam prima | quies ǁ epulis, ǁ mensaeque remotae,
crateras ǁ magnos ǁ statuunt ǁ et ǁ vina coronant.
725 Fit strepitus ǁ tectis, ǁ vocemque per ǁ ampla volutant
atria; dependent ǁ lychni ǁ laquearibus aureis
incens(i) et noctem ǁ flammis ǁ funalia vincunt.
Hic regina | gravem ǁ gemmis ǁ auroque poposcit
implevitque | mero ǁ pateram, ǁ quam ǁ Belus et omnes
730 a Belo ǁ soliti; ǁ tum facta silentia tectis:
'Iuppiter, hospitibus ǁ nam te ǁ dare ǁ iura loquuntur,
hunc laetum ǁ Tyriisque ǁ diem ǁ Troiaque profectis
esse velis, ǁ nostrosqu(e) huius ǁ meminisse minores.
Adsit laetitiae ǁ Bacchus ǁ dator, ǁ et bona Iuno;
735 et vos, O, ǁ coetum, ǁ Tyrii, ǁ celebrate faventes.'
Dixit et in ǁ mensam ǁ laticum ǁ libavit honorem,
primaque, libato, ǁ summo ǁ tenus ǁ attigit ore,
tum Bitiae ǁ dedit increpitans; ǁ ill(e) impiger hausit
spumantem ǁ pater(am) et ǁ pleno ǁ se ǁ proluit auro
740 post alii ǁ proceres. ǁ Cithara ǁ crinitus Iopas
personat aurata, ǁ docuit ǁ quem ǁ maximus Atlas.
Hic canit errantem ǁ lunam ǁ solisque labores;
und(e) hominum ǁ genus et ǁ pecudes; ǁ und(e) imber et ignes;
Arcturum ǁ pluviasqu(e) Hyadas ǁ geminosque Triones;
745 quid tant(um) Oceano ǁ properent ǁ se ǁ tinguere soles
hiberni, ǁ vel quae ǁ tardis ǁ mora ǁ noctibus obstet.
Ingeminant ǁ plausu ǁ Tyrii, ǁ Troesque sequuntur.
Nec non et ǁ vario ǁ noctem ǁ sermone trahebat
infelix ǁ Dido, ǁ longumque ǁ bibebat amorem,
750 multa super ǁ Priamo ǁ rogitans, ǁ super ǁ Hectore multa;
nunc quibus Aurorae ǁ venisset ǁ filius armis,
nunc quales ǁ Diomedis ǁ equi, ǁ nunc ǁ quantus Achilles.
'Imm(o) ag(e) et a ǁ prima ǁ dic, hospes, | origine nobis
insidias,' ǁ inquit, ǁ 'Danaum, ǁ casusque tuorum,
755 erroresque | tuos; ǁ nam te ǁ iam ǁ septima portat
omnibus errantem ǁ terris ǁ et ǁ fluctibus aestas.'